การวิเคราะห์ปัญหาสาเหตุผังก้างปลา  

           ผังก้างปลา (Fish Bone Diagram) หมายถึง แผนภูมิมีลักษณะคล้ายปลาที่เหลือแต่ก้าง โดย มุ่งเน้นผังวิเคราะห์ปัญหาและสาเหตุอย่างเป็นระบบ (Cause & Effect Diagram) เป็นแผนผังที่แสดง สมมติฐานของความสัมพันธ์อย่างเป็นระบบระหว่างสาเหตุหลาย ๆ สาเหตุ ที่ส่งผลต่อปัญหาหนึ่ง ปัญหา วิธีการสร้างแผนผังสาเหตุและผลหรือผังก้างปลา สิ่งสำคัญในการสร้างแผนผัง คือ ต้องทำเป็นทีม
เป็นกลุ่ม โดยใช้ขั้นตอน 6 ขั้นตอนดังต่อไปนี้
             1. กำหนดประโยคปัญหาที่หัวปลา
             2. กำหนดกลุ่มปัจจัยที่จะทำให้เกิดปัญหานั้นๆ
             3. ระดมสมองเพื่อหาสาเหตุในแต่ละปัจจัย
             4. หาสาเหตุหลักของปัญหา
             5.จัดลำดับความสำคัญของสาเหตุ
             6.ใช้แนวทางการปรับปรุงที่จำเป็น

ตัวอย่าง

หลักการเขียนผังก้างปลาอย่างมีประสิทธิภาพ

       1. ควรวิเคราะห์ประเด็นโดยแตกก้างปลาให้หลากหลายอย่างรอบด้าน
       2. ควรจัดหมวดหมู่ของปัญหา และสาเหตุอย่างรอบด้าน
       3. หัวปลาควรหันทางด้านขวาเปรียบเสมือนทิศทางของลูกศรนำไปสู่ปัญหาที่เกิดขึ้น 
ผังก้างปลาประกอบด้วยส่วนต่างๆ ดังต่อไปนี้ 
        ส่วนปัญหาหรือผลลัพธ์ (Problem or Effect) ซึ่งจะแสดงอยู่ที่หัวปลา ส่วนสาเหตุ (Causes) จะสามารถแยกย่อยออกได้อีกเป็น
     1. ปัจจัย (Factors) ที่ส่งผลกระทบต่อปัญหา (หัวปลา)
     2. สาเหตุหลัก
     3. สาเหตุย่อย 
ข้อดีของผังก้างปลา
    1. ไม่ต้องเสียเวลาแยกความคิดต่าง ๆ ที่กระจัดกระจายของแต่ละสมาชิก แผนภูมิ ก้างปลาจะช่วยรวบรวม ความคิดของสมาชิกในทีม
    2. ทำให้ทราบสาเหตุหลัก ๆ และสาเหตุย่อย ๆ ของปัญหา
    3.ทำให้ทราบสาเหตุที่แท้จริงของปัญหา ซึ่งทำให้สามารถแก้ปัญหาได้ถูกวิธี และรอบด้าน